Από τη μια η πανηγυρική ανακοίνωση από το Facebook ότι τα ενεργά μέλη σε μηνιαία βάση ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο, νούμερο που δεν αποδεικνύει απλώς ότι είναι μακράν το πιο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο, αλλά και ότι η χρήση του αποτελεί μία από τις βασικότερες δραστηριότητες περίπου για τους μισούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο οι οποίοι έχουν πρόσβαση online.
Από την άλλη όμως, η τεράστια απήχηση του δικτύου έχει και τις παρενέργειές της, αφού γι’ αυτό τον λόγο έχει μπει στο στόχαστρο κάθε λογής κυβερνοεγκληματιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υπεύθυνοι της πλατφόρμας γνωστοποίησαν πως ανακάλυψαν περίπου 14 εκατομμύρια πλαστούς λογαριασμούς, οι οποίοι διέδιδαν διαφημιστικά μηνύματα ή διακινούσαν link «μολυσμένα» με ιούς και «δούρειους ίππους».
Βέβαια, το Facebook παρακολουθεί συνεχώς ό,τι κυκλοφορεί στην πλατφόρμα, ώστε να ειδοποιεί τους χρήστες αμέσως μόλις εντοπίσει ασυνήθιστη δραστηριότητα στους λογαριασμούς τους. Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, κάθε μέλος του δικτύου έχει στη διάθεσή του κι ένα ακόμη αποτελεσματικό εργαλείο για την ασφάλειά του – μία σειρά από εφαρμογές οι οποίες είναι δωρεάν για ιδιωτική χρήση και μπορούν να εντοπίζουν οποιοδήποτε ύποπτο υλικό στο προφίλ του.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα η MyPageKeeper, η οποία αναπτύχθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της California και διατίθεται από τον Σεπτέμβριο στο δίκτυο, προς το παρόν σε πιλοτική έκδοση. Ετσι, μόλις ο χρήστης δώσει στη MyPageKeeper άδεια πρόσβασης στον λογαριασμό του, αυτή θα ξεκινήσει να «σαρώνει» αυτόματα τις αναρτήσεις στο «χρονολόγιό» του, τις ενημερώσεις που ανεβάζουν οι «φίλοι» του, αλλά και τα μηνύματα που λαμβάνει.
Η εφαρμογή ψάχνει για κακόβουλο λογισμικό, ενοχλητικές διαφημίσεις ή προσπάθειες εξαπάτησης του χρήστη, με σκοπό αυτός να αποκαλύψει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Μόλις ανακαλύψει μια τέτοια περίπτωση, ειδοποιεί τον κάτοχο του λογαριασμού, προσθέτοντας ένα σχόλιο στην ύποπτη ανάρτηση ή στέλνοντάς του μία ειδοποίηση.
Ανάλογες δυνατότητες προσφέρουν επίσης οι Norton SafeWeb, Defensio της Websense, και η Bitdefender Safego. Οπως και η MyPageKeeper, έτσι και αυτές οι εφαρμογές διατίθενται μέσα από το Κέντρο Εφαρμογών, αναλαμβάνοντας να προστατεύουν από τις «κακοτοπιές» αυτούς που τις χρησιμοποιούν για να «σαρώνουν» τον λογαριασμό τους.
Οταν το κακόβουλο post που θα εντοπίσουν προέρχεται από κάποιον «φίλο» του χρήστη, τότε μπορούν να τον ενημερώσουν αυτόματα, ενώ μερικές από τις παραπάνω εφαρμογές μπορούν να ρυθμιστούν ώστε κάθε μήνα να ετοιμάζουν μία αναφορά για τον χρήστη, συνοψίζοντας τα ευρήματά τους. Επίσης, ορισμένες εφαρμογές (όπως π.χ. η MyPageKeeper) επιτρέπουν να αυξήσει κανείς το επίπεδο ευαισθησίας τους για καλύτερη προστασία. Αν και τότε υπάρχει περίπτωση να θεωρήσουν επικίνδυνα link τα οποία στην πραγματικότητα είναι απολύτως αθώα. Επιπροσθέτως, η Bitdefender Safego και η Defensio της Websense υπόσχονται να βοηθήσουν τα μέλη του Facebook να προστατεύσουν καλύτερα την ιδιωτικότητά τους ή τη διαδικτυακή τους φήμη.
Πιο συγκεκριμένα, η Safego θα φανεί χρήσιμη σε όσους έχουν μπερδευτεί από τις αλλαγές στην πολιτική ασφάλειας που έχει κατά καιρούς κάνει το Facebook, καθώς αναλύει τις ρυθμίσεις απορρήτου που έχει επιλέξει ο χρήστης, για να τον προειδοποιεί όποτε αυτός «ανεβάζει» ευαίσθητα δεδομένα στο δημόσιο προφίλ του. Από την άλλη πλευρά, η Defensio έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει τις αναρτήσεις με link τα οποία οδηγούν σε ιστοσελίδες με ρατσιστικό και πορνογραφικό υλικό, ή σε σάιτ online τζόγου.
Παρόλο που δεν μπορεί να αφαιρεί αυτόματα αυτές τις αναρτήσεις, αφού δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο το Facebook, μπορεί να ρυθμιστεί ώστε κάθε φορά να ενημερώνει μέσω e-mail τον κάτοχο του λογαριασμού. Παράλληλα, πάντως, αρκετές εταιρείες που αναπτύσσουν προγράμματα antivirus έχουν αρχίσει να προσθέτουν στα προϊόντα τους εργαλεία ειδικά για την προστασία στο Facebook.
Ενδεικτικά, το Internet Security 2012 της Norton ενσωματώνει το SafeWeb, ενώ το Titanium AntiVirus Plus 2013 της Trend Micro περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα που, εκτός από το να ψάχνει για κακόβουλο λογισμικό, ελέγχει και τις ρυθμίσεις ασφαλείας στον λογαριασμό του χρήστη στο κοινωνικό δίκτυο.
Οι «αδιάκριτοι»
Για να μπορούν να λειτουργήσουν οι εφαρμογές ασφάλειας, χρειάζεται να έχουν πλήρη πρόσβαση στον λογαριασμό του χρήστη, όπως στο mail, το χρονολόγιο και τη ροή ειδήσεων. Βέβαια, το γεγονός ότι τα εν λόγω προγράμματα προέρχονται από πολύ γνωστές εταιρείες κυβερνοασφάλειας σημαίνει ότι μπορεί κανείς να τις εμπιστευτεί.
Κάτι που δεν ισχύει για όλες τις εφαρμογές στο Facebook, καθώς αρκετές είναι υπέρ το δέον «αδιάκριτες», αφού έχουν στόχο να συλλέξουν όσο το δυνατόν περισσότερα προσωπικά δεδομένα για λόγους μάρκετινγκ ενώ, ακόμη χειρότερα, δεν λείπουν και οι εφαρμογές που περιέχουν ιούς και άλλο κακόβουλο λογισμικό.
Ολα αυτά τα προγράμματα είναι ο λόγος που η εταιρεία secure.me λανσάρισε τον Σεπτέμβριο το App Advisor, μία υπηρεσία που μπορεί να προστατεύει τα μέλη του Facebook, υποδεικνύοντάς τους κατ’ αρχάς ποιες εφαρμογές είναι επικίνδυνες και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν.
Παράλληλα, η υπηρεσία βαθμολογεί τις εφαρμογές ανάλογα με το πλήθος των ευαίσθητων δεδομένων που αυτές συλλέγουν.
Το App Advisor έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει περισσότερες από 500.000 application, έχοντας παρακολουθήσει πώς αυτές λειτουργούν σε περισσότερους από 50 εκατομμύρια λογαριασμούς. Είναι διαθέσιμο είτε απευθείας από την ιστοσελίδα της εταιρείας (https://apps.secure.me), είτε μέσα από τα πρόσθετα προγράμματα που έχει δημιουργήσει για αυτό τον σκοπό η secure.me για τους φυλλομετρητές Chrome και Firefox.
